Aarzelen om mee te doen met Vakkanjers? Daar kan Corien van den Ende, docent aan het Kaj Munk College in Hoofddorp, zich helemaal niets bij voorstellen. Sinds ze tien jaar geleden voor de eerste keer meedeed, heeft ze geen jaar overgeslagen. ‘Doe gewoon mee en zoek contact met een school die er al ervaring mee heeft. Je zult er geen spijt van krijgen.’
Kiezen voor techniek was voor haar vanzelfsprekend. Als kind was ze al bezig met elektriciteit en dingen maken. Die keuze is voor lang niet iedereen even logisch, zeker niet voor meisjes. Eén van de leukste dingen van programma’s als Vakkanjers is voor Corien van den Ende dan ook als leerlingen ondervinden dat techniek een interessante richting is en zo veel meer is dan het cliché van vieze handen krijgen. ‘Dat meiden, die van papa horen dat techniek niets voor hun is, gaan programmeren of grafisch aan de slag gaan en het dan zelfs beter doen dan jongens, dat inspireert. Ik heb nu een flink aantal meiden in de klas die bouwkunde willen gaan doen.’
Competenties
Corien van den Ende is docent Techniek & Toepassing en Onderzoek & Ontwerpen aan het Kaj Munk College in Hoofddorp. Met 36 jaar onderwijservaring is ze gepokt en gemazeld. Ze stond aan de basis van het Technasium bij het Northgo College in Noordwijk. Samen met SLO, het landelijk expertisecentrum voor het curriculum, en een aantal mavoscholen ontwikkelde ze een praktijkgericht programma dat inmiddels op veel mavoscholen in Nederland wordt gegeven. ‘Ik kon als docent leuk lesgeven. Dat vonden de leerlingen ook, maar vervolgens vergaten ze de informatie op slag weer. Ik ontdekte dat praktijkgericht onderwijs de sleutel is voor betekenisvol onderwijs, door leerlingen aan het werk te zetten aan de hand van een casus. En dat is precies wat Vakkanjers doet. Naast de technische vaardigheden, een kijkje in de keuken van de wereld van techniek, ontwikkelen leerlingen competenties als samenwerken, overleggen en doorzetten. Dat vinden we net zo belangrijk. Als ze van het vmbo-tl afkomen, kunnen ze veel, hebben ze aan alles geroken, maar zijn ze er nog niet. Ze zijn geen beroepsbeoefenaars. Die competenties hebben ze hard nodig voor hun vervolgopleiding
Winnen
Tien jaar geleden deed ze met haar school mee aan een wedstrijd, met het Ministerie van Defensie als opdrachtgever. Daar hoorde ze voor het eerst over Vakkanjers en schreef ze haar school direct in. Casusgericht onderwijs met een competitief element paste naadloos in het plaatje dat het Kaj Munk College heeft van techniekonderwijs.
Corien van den Ende: ‘In iedere klas, van brugklas t/m 4 mavo, doen we drie opdrachten per jaar. Vakkanjers is in de tweede klas altijd één van de drie. Het onderscheidt zich door mooie opdrachtgevers en materialen. Eén keer was het Wereld Natuur Fonds de opdrachtgever en wilden ze iets met een wildcamera. We kregen cameraatjes en bouwtekeningen voor een 3D-printer. Je zag de kinderen genieten: met een echte wildcamera aan de gang! En programmeren voor de 3D-printer. Dat motiveert enorm.’
Het wedstrijdelement is de andere succesfactor van Vakkanjers. ‘Zo’n schoolfinale, regionaal of landelijk, dat doet iets met kinderen. Ze willen allemaal graag winnen. Zelfs derdeklassers – hoewel het niet cool is om te laten merken dat je je best doet op school – zijn openlijk enthousiast.’
Het klopt en is gratis
‘Bovendien is het een gratis programma. Met dalende leerlingenaantallen in de regio, dus minder geld van de overheid, is het beknibbelen om voor die beperkte groep leerlingen een interessant programma aan te bieden. Hoe heerlijk is het om zoiets als Vakkanjers aangeboden te krijgen? Een programma waarvan je weet dat het goed is, dat de organisatie erachter klopt. Zelfs als je af en toe zelf wat moet aanpassen, dat is geen punt. De basis staat als een huis. Alle scholen die ik ken, zijn enthousiast.’
Wensen
Als Corien van den Ende een wensenlijstje zou mogen indienen, dan zou ze vragen of het mogelijk is om te kunnen kiezen uit verschillende beschrijvingen van de opdracht. ‘Praktijkgericht onderwijs wint terrein. Iedere school doet dat op een andere manier. De ene school wil een simpele uitleg en direct praktisch aan de slag kunnen. De andere wil leerlingen een verdiepende uitleg geven met achtergrondinformatie en een duidelijke onderzoeksvraag, juist ook vanwege de eerdergenoemde competenties. Ze willen de leerlingen eerst laten puzzelen.’ En als ze dan haar voorkeur mag uitspreken, dan kiest ze voor een activator met achtergrondkennis over de opdrachtgever. ‘Ik heb liever een stuntel die vragen van kinderen over het bedrijf kan beantwoorden en niets over lesgeven weet, dan andersom. Dat vangen wij als docenten wel op. Maar die vragen kunnen wij niet beantwoorden.’
De ruimte
Ze is razend enthousiast over het thema van Vakkanjers dit jaar: Ruimtemissie Aarde. ‘Elk jaar hebben we in 3 vwo de Marsmissie. Dankzij Vakkanjers is er nu ook een gaaf programma voor de mavo. We beschikken over een sterrenkoepel, die ga ik zeker in het programma meenemen. Het wordt winter en donker, dat komt goed uit. De ruimte leeft bij ons.’
